Mükemmelliyetçilik nedir ? Nasıl mükemmelliyetçi olduğumu anlarım ? Mükemmelliyetçilik çeşitleri nelerdir ? Mükemmelliyetçi insan nasıl olur ? Mükemmelliyetçilikle nasıl mücadele edilir ?
(Mükemmelliyetçilik nedir?)
Mükemmelliyetçilik kişinin kendisi için aşırı yüksek beklentiler koyması ve bu beklentilere ulaşma konusunda oldukça endişe duyması, dolayısıyla bunlarla ilgili kendine aşırı eleştirel yaklaşması durumunu ifade eder. Bu durum kişinin sürekli kendini hatasız bir hayat sergilemeye dolayısıyla kendini sürekli olarak baskılamaya iter. Kişinin kendi karakterini ortaya çıkarmasını engeller. Çünkü sürekli olarak kusursuzu aradıkları için kendi öz benliklerinin ortaya çıkması imkansız hale gelir. Bu kişiler herhangi bir başarısızlık aldığında buna aşırı derecede odaklandıklarından başarılarını bile görmezden gelip bu başarızlıklara aşırı bir şekilde anlam yüklerler. Bu mükemmel olma hastalığı insanın hayatta sürekli kaygı ve kuşku içinde olmasına neden olur dolayısıyla insan hayatını zehir eder. Şimdi bu noktada akıllara bir soru geliyor : "Ne yani her zaman mükemmeli istemek suç mu? Niye mükemmel olmayı istemeyelim? Bir miktar mükemmelliyetçilikten ne zarar gelir ki?" Bu noktada yanlış anlaşılan bir şey var. Mükemmelliyetçilik başarılı olma arzusu değildir. Üstün olma arzusudur. Mesela şöyle düşünelim : Dünya'nın en iyi üniversitelerinden biri olan Harvard University'i hedeflediniz. Ranking'lere baktığınız zaman Harvard 1.'dir. Siz Harvard'ı kazanamadız ancak Stanford University'i kazandınız diyelim. Bu noktanda Ranking'lerde 2. olan bu üniversitede olduğunuz için mükemmelliyetçilik huyununuz açığa çıkar ve kendinizi kötü hissedersiniz. Bir ezikmişsiniz gibi hisseder ve kendinizi avutma yolları arayıp Harvard'ı bazı yönlerde kötülersiniz. Kendi Üniversitenizi de bazen yüceltirsiniz. Yani sizin için olduğunuz nokta önemli değil Ranking'ler önemlidir.
Mükemmel iyinin düşmanıdır. -Voltarie
(Nasıl mükemmelliyetçi olduğumu anlarım?)
Sıraladığım özelliklerinden birini bile görüyorsanız sizde mükemmelliyetçilik vardır. O zaman isterseniz başlayalım:
1-Hata yaptığınızda kendinize fazla yüklenme.
2-En ufak başarısızlığınızda bile kendinizi değersiz görme
3-Tüm yaptığınız işlerin en iyi şekilde(kusursuz) yapma isteği olmadığında ise bir yanınızın eksikmiş gibi olması(tatmin olmamak)
4-Bir robotmuşçasına aşırı planlama
5-Düzende ufak bir sorun olduğunda dünya başına yıkılıyormuş gibi hissetmek
6-Planlamanızdaki oluşan kusura karı tüm gününüzün kusursuz olmasını istediğiniz için tümden günü çöpe atmak ve ertesi güne ertelemek benzeri davranışlar(bu ay da olabilir yıl da)
7-Eleştirilerden genel olarak kaçınma, önem vermemek bazı durumlarda aşırı tepki vermek.
8-Çevrenizi de mükemmele uygun şekilde değiştirmeye çalışmak.
Bu noktada sürekli kaygı içinde olduğunuzdan hayat kaliteniz düşer ve sürekli bu düşüncelerle vakit kaybedersiniz. Yani bir an önce mükemmelliyetçilikle baş etmeyi öğrenmeniz lazım.
(Mükemmelliyetçilik çeşitleri nelerdir?)
Mükemmelliyetçilik sorunu her yerde olabileceği gibi belli alanlarda da olabilir. Gordon H. Flett ve Paul L. Hewitt (2002) üç çeşit mükemmeliyetçilik tanımlamıştır, isterseniz benim de yorumumla bunlara beraber değinelim:
1-Hedefler: Genel olarrak her zaman en iyisini belirleme eğilimi vardır ancak ben buna bir sorun olarak bakmıyorum. Evet! Bakmıyorum. En iyisini hedeflemek bir sorun değil. En iyisini alamadığında depresyona girecek kadar odaklanmak kötüdür. Bu noktada bazı insanlar mükemmelliyetçiliği çok yanlış anlıyor(Ben de bir mükemmelliyetçiyim. Yani bu durumun farkında olarak söylüyorum.). Lakin bir nokta var ki hedefler noktasında asla hata kabul ettirmeyen hata olduğunda da tüm emekler boşa gitti gözüyle baktıran bir huydur.
2-Çevre: Çevrenin de kusursuz olmasını istemek gibi beklentileriniz vardır. Başkalarına iş vermekten korkarsınız, onların yaptıklarını beğenmez ve düzeltirsiniz hatta sürekli olarak yaptıkları işte hata bulursunuz. Bu sizin otomatik olarak yalnız kalmanıza yol açar.
3-Sosyal beklentiler: Onay ve takdir görmek için çok yüksek standartlara ulaşmaları gerektiğine inanırlar. Sürekli olarak övülme beklentisi vardır ve bu olmadığında kendilerini kötü hissederler.(Çoğu depresyonum sırf bu yüzden olmuştu.)
(Mükemmelliyetçi insan nasıl olur?)
Sonradan mükemmelliyetçi insan olunamaz. Bu karakter değil bir huydur. Huy ve Karakter yazılarıma bakarak bu konuda fikir sahibi olabilirsiniz.
(Mükemmelliyetçilikle nasıl mücadele edilir?)
Yukarıdaki başlıkta belirttiğim gibi mükemmelliyetçilik bir huydur ve huylar yok edilemez. Dolayısıyla nasıl yok edebilirim şeklinde sorular sorarak vakit kaybetmeyin. Öncelikle buradaysanız zaten bunun bir sorun olduğunu kabul etmişsinizdir. Yani ilk aşamanın sorunu kabul etmek olduğunu detaylıca açıklamama gerek yok. Kabul etme aşamasından sonra mükemmelliyetçiliğin bugüne kadar sizden aldığı süreyi ve yaşamınızı ne derece darlaştırdığını düşünün mesela bu tatillerde bile işi düşünmek olabilir. Sonrasında her yerde mükemmel olmaya çalışmak yerine elinizden gelenin en iyisini yapmaya odaklanın. Bu sizin yaşam kalitenizi fazlasıyla iyi yapacaktır. bunun yanında karşılaştırma yapmayı bırakın. Olduğunuz konumun avantajlarına bakarak bir yerlere gelmeye çalışın. Ayrıca bunu yaparken de kendinizi olabildiğince baskılamayın. Son olarak da eleştirelere olabildiğince önem verim. Çamur atan ve övüldüğünüz dönütlerin size hiçbir yararı olmadığının farkına varın. Bunları yapmanızla beraber mükemmelliyetçiliği sökü atamasanızda onu kontrol etmeyi öğreneceksiniz.
+Bu yazıyı yazarken düzenli ve detaylı olması açısından 2 kaynaktan faydalandım. Bir mükemmelliyetçi olarak inanılmaz bir şekilde yazarken kendimi de gördüm. Yazıyı yazmak düzenlemesiyle beraber muhtemelen 2 saatimi alacaktır. Buraya kadar okuduysanız çok teşekkür ederim. İyi günler ve tecrübeli hayatlar dilerim.+
kaynaklar:
*bürem(bazı çeşit ve özellikler)
*kortopsikoloji(bazı tanım ve özellikler)
