İd, ego ve süperego kavramları nedir?
İnsanı toplumsal gelişim teorisi ekseninde ele alan Sigmund Freud(Ruhbilimci ve nörolog) bilinci id, ego ve süperego olarak üç ayrı ruhsal kategoriye ayırır. Buradan yola çıkarak insanın toplum içerisindeki sosyal durumu analiz edilmektedir.
İd, zevk temelli bir istekler ve aşırı ısrarcı temel enerjinin çıkış noktasıdır. Temel ve en ilkel benliktir. Ana kaynağı cinsellik, açlık gibi ihtiyaçların en bencilce doyurulmasıdır(Bizim günlük hayattaki nefs dediğimiz olaydır.). "İd", içimizdeki doyumsuz hayvandır. Kendisini yalnızca ihtiyaçlara göre ayarlayan, eleştiri kabul etmeyen, güdüsel, durdurulamayan yanımızdır. Buna verilebilecek en iyi örnek cinsellik, saldırganlık, açlık, kin vb. Bu yönü ağır basan birey vicdan olgusundan yoksundur(Yasalara göre suçlu insanlar id'e kendini kaptırdığı için suç işlerler.). aslında egolu dediğimiz kişilere id'i fazla yüksek demek daha doğru. Altta egonun kötü olmadığını anlatıyorum.
[Ego(Benlik) kavramı nedir?]
Ego ise "İd"in bu isteklerini gerçeklikle karşılayan kısımdır. Çeşitli savunma mekanizmaları ile "İd"i dengeler. İd ve süperego arasındaki dengeleyici unsurdur. Temel görevi kişisel güvenlik sağlamak ve "İd"in bazı isteklerine izin vermektir. Freud ilerki yıllarda gerçekliği test etmek, savunma, bilgi sentezi ve zeka fonksiyonları ile hafızayı bu merkeze bağlamıştır(İrade denilen olay burada karşımıza çıkar.). Freud'un izah ettiği benlik (Ego), doğa ya da çevre ile id arasinda bir denge unsurudur. Çevrede ya da doğada bulunan maddelerin uygunluğunu yine tarafsız bir zeminde kontrol eder ve bu nesnelerin uygun olup olmadığını belirler. Aynı zamanda eleştiri yapan bölüm olup, güdüleri durdurma ile ilgilenir. Örneğin alt bilinç olarak izah edilen id acıktığı zaman hemen bir şeyler bulup yemeyi amaçlar ancak benlik (Ego) bunun daha uygun bir zamanda olması veya olmaması gerektiğini hatırlatıp onu dizginler. Sakın burada yanlış anlaşılma olmasın hepsi insan için gereklidir . İd'in bazı istekleri hayat kalitesi yine yapmadıklarınızın bazıları hayat kaliteniz içindir.
[Süperego(Üst benlik) kavramı nedir?]
Süperego, baba figürünün ve kültürel adetlerin içselleştirilmiş bir sembolüdür. "İd"in ihtiyaç ve talepleriyle çatışma halindedir. "İd"e karşı saldırgandır. tabuları ayakta tutar. Oidipus kompleksinin çözümü için baba figürünün içselleştirilmesidir[Toplumsal ahlak yasalarını baz alan bilinçaltı gibi bir yapı. hatta direk o diyebiliriz :)]. Üst benlik (Süperego) kural ve değerler bütünlüğü içinde insana yön veren bölümdür. Bu bölüme vicdan da denilebilir. Bu bölüm daha çok emir ve yasaklara göre bir yol belirler. İyi ya da kötüyü birbirinden ayırmaya başladığımız süreçlerde gelişir ve olgunlaşır. Zamanla aile, anne ve baba, çevre, okul, din, geleneklerden öğrendiklerimiz içselleştirilir ve bizim değer ve kurallar bütünlüğümüzün oluşmasına yardım eder(Bu yüzden de id'e karşıdır.). Bu özelliğinizi kötülemeyin. Tamam baz alanlarda size sıkıntı yaşatabilir fakat inanın ki sizi suç işlemek , kötülük etmek gibi vb. sıkıntılardan korur. Toplumun içinden çıkmadığı tip sorunlarda da sizin yanlış düşünce edinebilmenize sebep olabilir.
3 farklı yapının 3'ü de çok önemli id'i dizginleyip hayata dair bazı cevapları almak için de belli zamanlara süperegoyu aşmanız ve yeniden şekillendirmeniz gerekecektir. Genelde çatışmalar ergenlik döneminde fazlalaşır. Bu dönemde hayatın kontrolünün ele alınması gerektiği sinyali verilmeye başlar. Kendi ayaklarınızın üstünde durabilecek potansiyele gelmek için önce psikolojik engelleri aşmak şarttır.
+Bu yazıyı en detaylı bir biçimde yazmaya ve parantez ve benim koyduğum ek yazılarla(Bir sürü yazdım) çok güzel bir yazı haline getirmeye çalıştım. Umarım beğenmişsinizdir. Vikipedi'yi yardımcı kaynak olarak kullandım. Teşekkürler!+
kaynaklar:
