Öfke nedir ? Nasıl kontrol edilir ?
(Öfke nedir?)
Türk Dil Kurumu sözlüğüne baktığımızda öfkenin şöyle tanımlandığını görürüz; engellenme, incinme veya gözdağı karsısında gösterilen saldırganlık tepkisi, kızgınlık, hışım, hiddet, gazap. Buna ek olarak öfkeyi bu şekilde anlamlandırmak da doğru olacaktır: öfke, doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen duygusal bir tepkidir.
Öfkenin tanımına değinmişken özelliklerine değinmeden bir sonraki başlığa geçmek olmaz. Peki nedir bu öfkenin özellikleri? Gelin bakalım:
1-Öfke doğal, her insanın yaşayabileceği bir duygudur.
2-Öfke bir davranış tarzı değil, bir duygudur.(Davranış ise öfkenin sonucudur)
3-Kronik öfke sağlık için tehlikeli olabilir(Devamlı öfkelenmek akıl yani düşünme yapısı içi tehlikelidir. Bu yüzden öfke kontrolü önemli bir mertebeye gelmektedir.).
4-Öfke çoğu kez ortaya çıkmadan tehlikesiz hale getirilebilir. (Bu sizin elinizde)
5-Öfke, intikam ve saldırganlık şeklinde değil, çözüme yönelik etkin bir şekilde ifade edilmelidir.(Öfke negatif şekilde seyrederse nefrete dönüşür ve bu genelde sizin zamanınızdan çalarak hayatınızı yaşatılmaz hale getirir.)
(Neden öfkeleniriz?)
Öfkeyi kontrol etmeyi öğrenmeden önce bunun neden ve hangi sebepten olduğunu bilmek , verimli bir mücadeleyi verir. Şimdi öfkenin genel sebeplerine bakalım(Sizin özel sebeplerinizden dolayı öfkelendiğiniz durumlar olabilir.)
1-Sıkıldığımızda ve anlaşılmadığımızı hissettiğimizde,
2-Haksızlığa uğradığımızı düşündüğümüzde,
3-Kendimizi ifade edemediğimizde,
4-İstek ve ihtiyaçlarımız karşılanmadığı ya da karşılanmayacağını düşündüğümüzde,
5-Yalnızlık, kaygı, utanç ve bunlar gibi birtakım duygular hissettiğimizde öfkeleniriz.
Peki öfkelendiğimizde hangi tepkileri veririz? Hemen oraya buraya girmeden cevabı yazıyorum :
Öfkeyi ifade edilirken genelde şu tepkileri veririz: İfade etme(Sakin ya da saldırgan bir şekilde), Bastırma(Karşıya söz hakkı vermeme) , Sakinleşme(Belli bir ölçüde takmamak), Saldırı(Fiziksel veya psikolojik)
(Öfkemizi nasıl kontrol ederiz/baş ederiz?)
1-Duygularınızı anlattığınız bir günlük tutun.(Kötü bir durumu anlatabileceğiniz bir yer olursa ifade hakkınız olduğunu ve dinlendiğinizi hissettiğinizden dolayı bir yere anlatmak/yazmak sizi sakinleştirir.).
2-Sizi öfkelendirebilecek durumların listesini yapın(Bu tür olayları not ettiğinizde bu olaylar yaşanırken bunlara dikkat edeceğinizden aklınızı bunlarla oyalamazsınız.).
3-İletişim becerilerinizi geliştirin(Daha çok dinlenmek istiyorsanız şarttır.).
4-Sen dilini değil ben dilini kullanın(suçlayıcı değil , duygusal ve düşündürücü bir dil).
5-Mola verin, sizi öfkelendiren durumu analiz edin[Nefes alın :)].
6-Asıl problem ne? Problemi tanımlayın. Temel iletişim becerisinden yararlanın[Sorununuz ne olduğunu bilin ve harekete geçin :)].
(Öfkelenmenin amacı ne?)
Öfke, yalnızca insanlarda var olan bir duygu değildir. Her canlı, tehdit altındayken bu duyguyu hisseder. Öfkenin amacı, canlının kendisini tehdit eden davranışı/ durumu ortadan kaldırmak için herhangi bir eylemde bulunmasıdır. Bir örnek verelim : yuvasını tehdit edilen bir anne kuş öfkelenmezse, kabararak tehdit eden canlıya saldırmaz ve varlığını tehlikeye atmış olur. Haksızlığa uğrayan bir insan öfkelenmezse, kendisini tehdit eden bu duruma karşı davranışta bulunma gereksinimi duymaz. Yani öfke duygusu, tehdit karşısında olaylara gösterdiğimiz sağlıklı bir duygudur[Hüzün gibi bir koruma mekanizması diyebiriz öfke duygusu için.].
Öfke bize , can sıkıcı durumlarla baş etmek için gerek duyduğumuz kaynakları verir. Bir çeşit tehlikeyle karşılaştığımızda veya bir engel aşmamız gerektiğinde aktivasyonu artırmak için bu kaynakları harcamak başarılı olmak için bize yardım eder. Öfke hissettikten sonra amacımıza ulaşamazsak hüzün aşamasına geçeriz. Bu da sorunu çözmek için başka araçlara başvurduğumuz anlamına gelir(Vücudumuzun muhteşemliğini fark ettiniz mi?).
(Öfkelenirken vücudumuzda neler oluyor?)
Öfke duygusu, vücutta da bir takım değişikliklere neden olur. Örneğin tansiyon ve nabız yükselir, vücudun adrenalin ve noradrenalin(Vücuttaki etkinliği artıran nörotransmitter) düzeyi artar. Bu durumda kişi terlediğini, kalp atışlarının hızlandığını, nefes alıp-verişinin farklılaştığını hissedebilir. Bazen öfke belirtileri kişinin ellerini sıkması, vücudunun kasılması, titremesi şeklinde de olabilir. Kişi, öfkelendiğini vücudunun verdiği mesajlardan anlayabilir. Bunu fark etmesi, kendisini en çok öfkelendiren durumları bilmesine yardımcı olacak ve durumlarla baş etmesini de etkileyecektir(Kuş örneğindeki gücü aslında vücudunuz nasıl da size veriyor? Aslında sıradan gelen olayların ne kadar da muhteşem olduğunu bu makalemden anlayabiliriz. bu arada şunu da açıklayayım öfke her zaman gereksiz değildir.).
+Bu makale kopyala -yapıştır mantığıyla yazılmamış, üstünde 1.30-2 saat uğraşılmıştır. Yararlandığım 3 adet kaynak var , bu kaynakları her makalede olduğu gibi yazımın altına bırakıyorum. Eğer öfkeli biriyseniz bu yazının kesinlikle size yarayacağı görüşündeyim. Teşekkürler!+
kaynaklar:
Türk Dil Kurumu sözlüğüne baktığımızda öfkenin şöyle tanımlandığını görürüz; engellenme, incinme veya gözdağı karsısında gösterilen saldırganlık tepkisi, kızgınlık, hışım, hiddet, gazap. Buna ek olarak öfkeyi bu şekilde anlamlandırmak da doğru olacaktır: öfke, doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen duygusal bir tepkidir.
Öfkenin tanımına değinmişken özelliklerine değinmeden bir sonraki başlığa geçmek olmaz. Peki nedir bu öfkenin özellikleri? Gelin bakalım:
1-Öfke doğal, her insanın yaşayabileceği bir duygudur.
2-Öfke bir davranış tarzı değil, bir duygudur.(Davranış ise öfkenin sonucudur)
3-Kronik öfke sağlık için tehlikeli olabilir(Devamlı öfkelenmek akıl yani düşünme yapısı içi tehlikelidir. Bu yüzden öfke kontrolü önemli bir mertebeye gelmektedir.).
4-Öfke çoğu kez ortaya çıkmadan tehlikesiz hale getirilebilir. (Bu sizin elinizde)
5-Öfke, intikam ve saldırganlık şeklinde değil, çözüme yönelik etkin bir şekilde ifade edilmelidir.(Öfke negatif şekilde seyrederse nefrete dönüşür ve bu genelde sizin zamanınızdan çalarak hayatınızı yaşatılmaz hale getirir.)
(Neden öfkeleniriz?)
Öfkeyi kontrol etmeyi öğrenmeden önce bunun neden ve hangi sebepten olduğunu bilmek , verimli bir mücadeleyi verir. Şimdi öfkenin genel sebeplerine bakalım(Sizin özel sebeplerinizden dolayı öfkelendiğiniz durumlar olabilir.)
1-Sıkıldığımızda ve anlaşılmadığımızı hissettiğimizde,
2-Haksızlığa uğradığımızı düşündüğümüzde,
3-Kendimizi ifade edemediğimizde,
4-İstek ve ihtiyaçlarımız karşılanmadığı ya da karşılanmayacağını düşündüğümüzde,
5-Yalnızlık, kaygı, utanç ve bunlar gibi birtakım duygular hissettiğimizde öfkeleniriz.
Peki öfkelendiğimizde hangi tepkileri veririz? Hemen oraya buraya girmeden cevabı yazıyorum :
Öfkeyi ifade edilirken genelde şu tepkileri veririz: İfade etme(Sakin ya da saldırgan bir şekilde), Bastırma(Karşıya söz hakkı vermeme) , Sakinleşme(Belli bir ölçüde takmamak), Saldırı(Fiziksel veya psikolojik)
(Öfkemizi nasıl kontrol ederiz/baş ederiz?)
1-Duygularınızı anlattığınız bir günlük tutun.(Kötü bir durumu anlatabileceğiniz bir yer olursa ifade hakkınız olduğunu ve dinlendiğinizi hissettiğinizden dolayı bir yere anlatmak/yazmak sizi sakinleştirir.).
2-Sizi öfkelendirebilecek durumların listesini yapın(Bu tür olayları not ettiğinizde bu olaylar yaşanırken bunlara dikkat edeceğinizden aklınızı bunlarla oyalamazsınız.).
3-İletişim becerilerinizi geliştirin(Daha çok dinlenmek istiyorsanız şarttır.).
4-Sen dilini değil ben dilini kullanın(suçlayıcı değil , duygusal ve düşündürücü bir dil).
5-Mola verin, sizi öfkelendiren durumu analiz edin[Nefes alın :)].
6-Asıl problem ne? Problemi tanımlayın. Temel iletişim becerisinden yararlanın[Sorununuz ne olduğunu bilin ve harekete geçin :)].
(Öfkelenmenin amacı ne?)
Öfke, yalnızca insanlarda var olan bir duygu değildir. Her canlı, tehdit altındayken bu duyguyu hisseder. Öfkenin amacı, canlının kendisini tehdit eden davranışı/ durumu ortadan kaldırmak için herhangi bir eylemde bulunmasıdır. Bir örnek verelim : yuvasını tehdit edilen bir anne kuş öfkelenmezse, kabararak tehdit eden canlıya saldırmaz ve varlığını tehlikeye atmış olur. Haksızlığa uğrayan bir insan öfkelenmezse, kendisini tehdit eden bu duruma karşı davranışta bulunma gereksinimi duymaz. Yani öfke duygusu, tehdit karşısında olaylara gösterdiğimiz sağlıklı bir duygudur[Hüzün gibi bir koruma mekanizması diyebiriz öfke duygusu için.].
Öfke bize , can sıkıcı durumlarla baş etmek için gerek duyduğumuz kaynakları verir. Bir çeşit tehlikeyle karşılaştığımızda veya bir engel aşmamız gerektiğinde aktivasyonu artırmak için bu kaynakları harcamak başarılı olmak için bize yardım eder. Öfke hissettikten sonra amacımıza ulaşamazsak hüzün aşamasına geçeriz. Bu da sorunu çözmek için başka araçlara başvurduğumuz anlamına gelir(Vücudumuzun muhteşemliğini fark ettiniz mi?).
(Öfkelenirken vücudumuzda neler oluyor?)
Öfke duygusu, vücutta da bir takım değişikliklere neden olur. Örneğin tansiyon ve nabız yükselir, vücudun adrenalin ve noradrenalin(Vücuttaki etkinliği artıran nörotransmitter) düzeyi artar. Bu durumda kişi terlediğini, kalp atışlarının hızlandığını, nefes alıp-verişinin farklılaştığını hissedebilir. Bazen öfke belirtileri kişinin ellerini sıkması, vücudunun kasılması, titremesi şeklinde de olabilir. Kişi, öfkelendiğini vücudunun verdiği mesajlardan anlayabilir. Bunu fark etmesi, kendisini en çok öfkelendiren durumları bilmesine yardımcı olacak ve durumlarla baş etmesini de etkileyecektir(Kuş örneğindeki gücü aslında vücudunuz nasıl da size veriyor? Aslında sıradan gelen olayların ne kadar da muhteşem olduğunu bu makalemden anlayabiliriz. bu arada şunu da açıklayayım öfke her zaman gereksiz değildir.).
+Bu makale kopyala -yapıştır mantığıyla yazılmamış, üstünde 1.30-2 saat uğraşılmıştır. Yararlandığım 3 adet kaynak var , bu kaynakları her makalede olduğu gibi yazımın altına bırakıyorum. Eğer öfkeli biriyseniz bu yazının kesinlikle size yarayacağı görüşündeyim. Teşekkürler!+
kaynaklar:
