Narsisizm(Özseverlik) nedir ve nasıl bu sorunun üstesinden gelinir? Narsistik kişilik bozukluğu belirtileri nedir ? Bir narsist insanla başa çıkmanın yolları nelerdir ?
[Narsisizm(Özseverlik) nedir ve nasıl bu sorunun üstesinden gelinir?]
Kişinin kendi bedensel ve(veya) zihinsel kimliğine hayranlık, bağlılık duymasına denilir. Diğer bir anlamda kişinin kendisine aşık olmasına denilebilir. Aslında kişinin kendisini soyut bir aynada gerçekte öyle olmamasına rağmen üstün olarak görmesi ve bunu gerçekten olmuş gibi dış dünya'ya hayalindeki kimlikle davranması diyebiliriz. Plan ve hedeflerine ulaşamadıklarında, gereken ilgiyi göremediklerinde gibi erirler, çökerler. İşin kötü tarafı gereken emeği vermediklerine rağmen bunu hak ettiklerini düşünürler. Başkalarının hakkına saygı göstermeden ve gerçeklerle bağdaşmasa bile daima kendilerini haklı göstererek ve o hedefi, gerekli emeği vermeden bile hak etmiş sayarak en önde, en gözde ve tek olmak isterler. Kendilerini başkalarının yerine koyamaz ve başkalarını anlayamazlar(Genel olarak sadece kendi çıkarları vardır.). Sanki her şey sadece kendileri için vardır ve ne olursa olsun her şeyin kendi amaçlarına hizmet etmesi gerekir. Yazılarımda genel olarak deneyimlerimden faydalandığı söylerim ve aynı şekilde de burada da faydalandım. Çünkü bu yazıyı yazarken derinlerde narsizm benliğinin yattığını ve hayatım boyunca sürekli onu kısıtlamaya çalıştığımı fark ettim. Kısıtlayamadığım zamanlarda adeta zehir saçan bir insana dönüştüğümü gördüm. Adeta kendimi hayallerimdeki kişi olarak yani en iyi bilen, diğerlerinin dediğinden her zaman daha iyi bilen tartışmalara girip sürekli arkadaşlarımla sert tartışmalara giriyordum. En yakın arkadaşlarımla bile bunu malesef çok yapmıştım. Bunu fark ettiğim anda içimdeki narsizm kişiliğinin fayda sağladığı kaynakların çoğunu kesip çok büyük bir şekilde kendimi ruhsal olarak hafiflettim. Bu olaylar bu yazıyı yazdığımın 8 ay öncesinde yaşandı. Şimdi ise yenilerde tekrardan bu kişiliğim uyandı ancak bu sefer baş etme yollarını net bir şekilde biliyorum. Kısacası taıdığınız soruna karşı daha üstünsünüz. Öncelikle hayallerinizi besleyen kaynakları kısıtlayın. Mümkünse bir hafta kadar sürsün. Aynı şekilde bir işiniz varsa ya da bir öğrenci iseniz yapmanız gerekenlere odaklanın. Bir kişi ne kaynaklarına ne kadar bilgi katarsa o kadar cahil olduğunu ve bunun herhangi övünülecek bir tarafının olmadığının farkına varır. Kişi bunun farkına vardığı anda 2. bir kişilik elde eder ve içindeki o zehir saçan narsist kişikle savaş verir. Kişinin hayatı bu şekilde tempolu devam ederse narsist kişiliğin gün yüzüne çıkmasına imkan yoktur ancak kişi sürekli olduğu yerde sekmeye devam eder kendini yeterli bulursa bu kişilik tekrardan uyanabilir.
(Narsistik kişilik bozukluğu belirtileri)
1-Aşırı kendini beğenmişlik : Özellikle en belirgin özellikleri budur. Konuşma tarzı bile bu şekildedir. Kendi hep size üst pencerelerden bakar.
2-Üstün ihtişamlarını destekleyen fantezi dünyası : Gerçek dünya kendilerine yeterli gelmediği için gerçekleri çarpıtarak hayalleriyle kendilerine yeni kendilerinin üstte olduğu bir dünya oluştururlar. Bu tamamen çarpıtarak ve kendini kandırarak oluşturulmuş bir dünyadır. Bu dünyada istediklere her şeye sahiptir. İşin kötü yanı sanki gerçekten yaşanmış gibi davranmalarıdır.
3-Sürekli övgü ve hayranlık : Bir narsist her zaman iyi ve yerinde olduğuna dair övgüve iltifat beklerler. Hatta bazen buna yönelik dolaylı sorularla veya cümlelerle sizden onu övmenizi beklerler. Bu yüzden kendini sürekli onaylayan insanlarla etrafını çevrelerler. Bu ilişkiler tek taraflıdır, genel olarak hayran tarafın narsist olan için yapabileceği şeylerle sınırlıdır. Eğer hayran tarafın ilgi ve övgüsünde bir azalma-kesilme olursa narsist olan bunu ihanet-satış olarak algılar(Bunu bizzat ben de yaptım. Olayları genel olarak kendi içimde yaşayan birisi olduğum için de çok fazla ileri götürmedim. Bu da hayat avantajı oldu Çünkü gerçekten olaylar kötü yerlere gidebiliyor.).
4-Mutlak hak anlayışı : Narsistler her zaman özel(gerçekten öyle olmasa bile) olduklarını ve buna göre sürekli olarak nasıl bir muamele istiyorlarsa ona göre uyum sağlanması gerektiğini düşünürler. Önceden bilip de uyum sağlamazsanız size karşı soğuk-öfkeli bir tavır besleyeceklerdir(Bir dönemler gerçekten böyle kendimi özel hissedip buna göre davranmayanlarla konuşma ihtiyacı hissetmiyordum. Üstünlük gereği gibi bir anlayış besliyordum.).
5-Suçluluk duymadan sömürü : Benim içimde sürekli bir kişilik savaşı yaşandığından ötürü buna çok izin vermezdim ancak bunu açıklamak gerekirse yaşamlarındaki insanları, ihtiyaçlarına hizmet eden nesneler gibi görürler. O sizden istek ve beklenti içinde olduğunda hangi durumda olduğunuza bakmadan bunu ister(Mesela bir işiniz var ancak mutlaka mesajınıza cevap vermenizi bekler. İstediği vakitte yapmazsanız da o da aynı şekilde gecikmeli olarak verir.Nereden mi biliyorum? Çünkü bende yaptım.).
6-Sürekli aşağılama, küçümseme veya zulüm : Kendilerine meydan okuyan insanlarla karşılaştıklarında kendilerini tehtit altında görürler bu yüzden kendilerini tehtit etmeyen ortamlarda çakma alfa olarak hizmet görürler. Bu ortamlarda da kendilerine rakip çıkınca aşağılama, küçümseme bazen ileriye gidip zulüm derecesine de geçebilir(Ben meydan okuyan kişilerden genel olarak kaçtım . Bazen de en fazla küçümseyici davranışım oldu.).
(Bir narsist insanla başa çıkmanın yolları nelerdir?)
Normal hayatta insan arkadaşının bir narsist olduğunu bilse ve onu sadece bir onay kaynağı olarak görürse zaten onla arkadaş olmayacaktır. Aslında bizi çeken, olağanüstü hoş ve özverili bir imaj yaratma konusunda çok başarılı olmalarıdır. Bir narsistle mücadele etmemiş olsam da kendi içimde yaşanan kişilik savaşına benzer bir şekilde seyreden yazılar okudum. Bunun hemen hemen nasıl yürüyeceğini biliyorum. İsterseniz başlayalım:
1-Önce plan yap : İlişkiler bir anda başlamaz ve bir anda bitemez bu bir süreçtir. Öncelikle aranıza bir sınır koymayı ve nelere izin verip nelere izin vermeyeceğinizi seçmelisiniz. Aranızdaki güç dengesi faktörünü göz önüne almalısınız.
2-Alttan alın : Onun mükemmelliyetçiliğin bir volkan gibi olduğunu bilin. Onun bu özelliğinden yavaşça ve nazikçe taviz vermesini sağlayın. İki taraflı olarak güzel bir şekilde değişiklik olduğunda iki tarafın için de faydalı olduğunu göreceksiniz. Ayrıca bıraktım gitti demeyin eğer iyi bir arkadaşsanız iki tarafı da değiştirmeye oynamalısınız. Böyle bireysel oynamak istiyorum derseniz inanın sizde narsist olabilirsiniz.
3-Koyduğunuz sınırlardan eminseniz geri durmayın : Eğer adaletli bir şekilde karar verdiğinize inanıyorsanız bunu ilk başta nazikçe taviz vermesini sağlayarak yapmak var ancak kişi bu hiçbir şekilde kabul etmiyorsa o zaman iplerin gerilmesinin vakti gelir. Tabii ki bunun son seçenek olduğunu unutmayın.
4-İlişkideki diğer değişikliklere hazırlıklı olun : Hiç beklemediğiniz bir tepkiyle karşılaşabilirsiniz. Örneğin ilişkinizin diğer alanlarında taleplerini arttırabilir, sizi cezalandırmak için kendilerini uzaklaştırabilir ya da sizi yeni sınırlarınızı bırakmaya yöneltecek şekilde etkileyebilirler(Fark ettiniz mi? adeta İd-Süperego çatışması gibi.).
5-Onla tartışmayın : Bunu son seçeneklere bırakın. Dediğim gibi iki taraflı değişiklik en önemli olanı. Ona taviz verdirmedikçe o kendi hatalarını asla kabul etmeyecektir. Tartışma kötü noktalara gelebilir.
6-Size kötü ya da iyi şeyler de söylese hiçbiri söylenmemiş gibi davranın : Sizi belli kalıplara girdirmeye çalışır ancak sizin ona "Ben kendi imajımı belirliyorum" tavrını hissettirmeniz gerek. İyi şeyler de söylese bu size belli şeyleri devamında başka şeyleri kabul ettirmek içindir.
7-Kendinizi bilin : Açıklarınızı bildiğiniz takdirde bunları kapatmaya oynayın. Sonra da arkadaş çevrenizi düzenleyin(Önce kendini kurtar.).
8-Onay ihtiyacını bırakın : Onun söyledikleri önemli değil. Kendi imajınızı sizin belirlemeniz her zaman için daha iyidir.
9-Sağlıklı ilişkilerin neye benzediğini ve nasıl hissettirdiğini öğrenin : Bunu anladığınız zaman daha çok değişmek isteyeceksiniz.
10-Kim olduğunuzu size dürüstçe yansıtan insanlarla zaman geçirin : Cetvel tipi insanlar size her zaman gerçekleri söyler. Dışarıdan nasıl göründüğünüze de bakmak hayatta her zaman sizi 1-0 önde götürür.
11-Narsistin yörüngesinin dışında yeni arkadaşlar edinin : Onun çevresinden edinirseniz kendinizden farklı birine rastlamazsınız. Amacınız size gerçekleri söyleyen, size bir şeyler katabilecek renkli kişilikler olmalı.
12-Çalışmak, gönüllülük ve hobilerde anlam ve amaç arayın : Bu süreçte kendinizi tanımanın bir başka yolu da bu. Hem sevdiğiniz faaliyeti yaparken hem de bunun etrafında toplanan yeni insanlarla tanışacaksınız.
+Bu yazıyı yazarken en az 2.30 saatimi harcadım. Okuduğunuz için teşekkür ederim. Benim de hayatımda olan bu sorunu güzel bir şekilde anlatmaya çalıştım. Düzenli bir şekilde detayına kadar anlatabilmek için 2 kaynaktan da faydalandım. Her zaman olduğu gibi onları aşağıya bırakıyorum.Umarım faydalanabilmişsinizdir. Teşekkürler!+
kaynaklar:
*vikipedi(tanım)
*yaşantıpsikoloji(belirtiler,başa çıkma yolları)
